Kiedy zły humor przeradza się w zaburzenia nastroju?

Zaburzenia nastroju (afektywne) należą do grupy chorób psychicznych, do których zaliczamy przede wszystkim depresję, manię czy chorobę afektywną dwubiegunową (CHAD).  Ale czym właściwie jest nastrój i kiedy mówimy o jego zaburzeniu?

Nastrój to stan emocjonalny, który doświadcza osoba w danym momencie. Nie jest on stały, ponieważ otoczenie, ludzie i sytuacje wpływające na ten stan są zmienne — podlega on wahaniom w zależności od oddziaływań ze świata. Odczuwanie smutku, radości czy gniewu to coś zupełnie normalnego. Warto jednak zastanowić się w momencie, gdy negatywne objawy nastroju utrzymują się przez kilka miesięcy.

Jeżeli obniżony lub podwyższony nastrój trwa już od dłuższego czasu, a dodatkowo pogłębia się — wtedy możemy mówić o zaburzeniu nastroju. Każdy na własny sposób odbiera i analizuje bodźce ze świata, jednak stały stan emocjonalny, należy do pewnych odstępstw od normy. Warto zgłosić się do specjalisty, jeżeli trudność sprawia nam kontrola nad własnymi emocjami.

Jakie są rodzaje zaburzeń nastroju?

Ze względu na tendencję nastroju do zmian, możemy mówić o pewnych odstępstwach od normy. Najczęściej zwraca się uwagę na trzy typy zaburzeń:

• nastrój obniżony — m.in. depresja, dystymia,
• nastrój podwyższony (wzmożony) — m.in. mania, hipomania,
• zmienny nastrój — m.in. choroba afektywna dwubiegunowa.

Normą nastroju jest typ wyrównany tzw. eutymiczny. Jest to równowaga między emocjami, jakie towarzyszą nam w danym momencie. Każdemu może towarzyszyć zarówno entuzjazm, smutek, lęk, rozdrażnienie, gniew czy radość — sedno tkwi w umiejętności ich opanowania, rozumienia, powstrzymania, ale i częstotliwości występowania. Warto wspomnieć, że nie tylko obniżony i podwyższony nastrój mogą wskazywać na zaburzenie, ale także nieuzasadnione i częste zmiany nastroju m.in. szczęście, które szybko przemienia się w rozpacz. W zależności od różnych objawów można mówić o występowaniu konkretnej przypadłości.

Jakie są przyczyny zaburzeń nastroju?

Z zaburzeniami nastroju zmaga się prawie 20% społeczeństwa. Kobiety, mężczyźni, dorośli, młodzież czy dzieci mogą odczuwać emocje i uczucia, z którymi trudno sobie poradzić. Zaburzenia mogą mieć związek ze zbiorem czynników m.in. interakcji z innym człowiekiem, miejsc czy zdarzeń z naszego życia. Częstym powodem występowania obniżonego nastroju są trudne sytuacje, jednak jego zaostrzenie ma również związek z aspektami biologicznymi — geny czy neuroprzekaźniki.

Spośród częstych przyczyn występowania zaburzeń nastroju, warto wymienić:

• nadmierne spożywanie alkoholu lub środków psychoaktywnych,
• gwałtowne odstawienie używek,
• traumatyczne, stresujące przeżycia — śmierć bliskiej osoby,  wypadek,
• poważne zmiany życiowe — rozwód, utrata pracy, wyprowadzka,
• doświadczenie przemocy, napaść, gwałt,
• przemoc emocjonalna w rodzinie, szkole, pracy,
• zaburzenia w obszarze nerwowym — nadmiar lub niedobór neuroprzekaźników,
• obciążenia chorobą w rodzinie, dziedziczenie genów,
• zaburzenia hormonalne — np. niedoczynność, lub nadczynność tarczycy czy insulinooporność,
• stosowanie leków, które wpływają na zmianę nastroju,
• somatyczne, przewlekłe schorzenia — niewydolność nerek, cukrzyca, zapalenie stawów,
• przewlekłe choroby i niepełnosprawność ruchowa.

Zaburzenia nastroju nie mają jednej określonej przyczyny. Wpływ na nie ma związek zarówno z czynnikami biologicznymi, jak i środowiskowymi.