Zmienny nastrój a choroba afektywna dwubiegunowa

Choroba afektywna dwubiegunowa zaliczana jest do zaburzeń nastroju. Występuje również pod nazwą choroby maniakalno-depresyjnej lub w skrócie — ChAD. Zaburzenie to należy do niezwykle popularnych chorób psychicznych, z którymi zmaga się od 1 do nawet 3% populacji, z czego większość to młode osoby poniżej 35 r.ż.

Jakie są przyczyny choroby afektywnej dwubiegunowej?

Przyczynami wystąpienia choroby afektywnej dwubiegunowej są czynniki genetyczne oraz środowiskowe. Uwarunkowania te są szczególnie powiązane z ryzykiem pojawienia się choroby u osób, których rodzina również zmagała się z tym zaburzeniem.

Z kolei wśród czynników środowiskowych, należy wymienić stresujące, trudne i traumatyczne przeżycia. Do takich można zaliczyć m.in.:

• śmierć bliskiej osoby,
• utratę pracę lub stabilności życia finansowego,
• rozwód,
• wypadek,
• pożar domu,
• doświadczenie przemocy, gwałtu lub napaści.

Jakie są objawy choroby afektywnej dwubiegunowej?

ChAD cechuje się wieloma symptomami związanymi zarówno z epizodami maniakalnymi (podwyższonego nastroju), jak i stanami depresyjnymi (obniżonego nastroju). Zmienne stanu nastroju mogą występować jednocześnie (tzw. epizod mieszany) lub oddzielnie w odstępach czasowych — zależnie od napięcia emocjonalnego.

Epizody depresyjne objawiają się:

• obniżonym nastrojem,
• trudnościami z koncentracją,
• spadkiem energii i motywacji,
• pesymizmem,
• głębokim smutkiem,
• poczuciem pustki,
• problemami ze snem i poczuciem zmęczenia,
• brakiem apetytu lub zaburzeniami odżywiania.

Ze stanami depresyjnymi wiąże się poważne ryzyko występowania myśli i prób samobójczych. Co więcej, u osób w zaawansowanym stadium depresji mogą występować omamy, urojenia, zaburzenia pamięci, a nawet trudności psychoruchowe.

Z kolei typowymi symptomami stanów maniakalnych lub hipomaniakalnych są:

• podwyższony nastrój,
• natłok myśli i gadatliwość,
• rozpierająca energia,
• drażliwość przeradzająca się w agresję,
• poczucie wyższości,
• impulsywność,
• objawy psychotyczne.

Jak odróżnić chorobę afektywną dwubiegunową od typowej manii lub depresji?

Choroba afektywna dwubiegunowa jest niezwykle złożonym zaburzeniem nastroju, który łączy manię, depresję i hipomanię lub jedynie ich epizody. 🤯

Pacjent zmagający się z ChAD może odczuwać natłok niepokojących objawów przez kilka miesięcy. 📆 Jednak zaburzenie może występować bezobjawowo — co jest nazywane remisją. Jest to okres, w którym wydaje się, że choroba minęła, ponieważ zniknęły jej symptomy. Wówczas należy pozostać pod obserwacją lekarza.👩🏼‍⚕️ Trudno bowiem przewidzieć, przez jaki okres będą występowały epizody, z jakim nasileniem oraz w jakiej kolejności. Fazy te bardzo dynamicznie mogą się zmieniać. W pewnym momencie odczuwa się duży natłok myśli i energię do działania, po chwili natomiast pojawia się obniżony nastrój.

ChAD to powszechna choroba, która wymaga jednak nawet kilku lat od wystąpienia pierwszych symptomów, aby móc ją skutecznie zdiagnozować. Wynika to z długiej obserwacji pojawiania się zarówno epizodów depresyjnych, jak i maniakalnych.🔍

Chorobę może rozpoznać psycholog, psychoterapeuta, psychiatra, czy nawet internista po przeprowadzeniu wywiadu.📝 Psychiatra w celu diagnozy choroby afektywnej dwubiegunowej, musi wykluczyć szereg zaburzeń m.in. ADHD, schizofrenię czy zaburzenia osobowości, a także różne choroby — nadczynność tarczycy czy guz mózgu.

Zdiagnozowane zaburzenie leczy się farmakologicznie, stosując leki przeciwpsychotyczne, normotymiczne oraz przeciwdepresyjne.💊 Dodatkowo dobrym rozwiązaniem jest podjęcie psychoterapii oraz uczęszczanie na grupy wsparcia i psychoedukacyjne. W przypadku pacjentów z silnymi stanami depresyjnymi, chcącymi podjąć próby samobójcze — wskazana jest hospitalizacja.🚑

Jak postępować z osobą, która zmaga się z chorobą afektywną dwubiegunową?

Choroba afektywna dwubiegunowa nie tylko negatywnie wpływa na osobę, która się z nią zmaga, ale również ludzi z jego otoczenia. Drażliwość, obniżony nastrój czy napady agresji, które mogą pojawiać się w  przebiegu manii, mogą odbić się na relacjach z bliskimi. W jaki sposób radzić sobie z tym zaburzeniem u osoby z naszego kręgu znajomych lub rodziny?👨‍👩‍👧‍👦

✔️Okazuj wsparcie i pomoc.

✔️Dowiedz się więcej na temat tej przypadłości i zrozum, że nietypowe objawy nie wynikają z lenistwa, wrogości czy narcyzmu.

✔️Unikaj stwierdzeń: „weź się w garść”, „za bardzo się przejmujesz” czy „zrób coś z sobą, wyjdź do ludzi”.

✔️Inicjuj szczerą rozmowę.

✔️Zaproponuj spacer lub wyjście do kina (nie decyduj za niego, dawaj możliwości i wybór).

Motywuj do spotkania się z psychoterapeutą lub psychiatrą.

✔️Wspieraj, by regularnie zażywał przepisane lekarstwa.

✔️Ustal z nim, czym charakteryzują się objawy manii oraz reaguj na nie.

✔️Podczas epizodu depresyjnego pocieszajmy, rozmawiajmy i dawajmy dużo wsparcia.

✔️Nie wchodź z nim w dyskusję i unikaj sformułowań, które sugerują, że wyolbrzymia swoją chorobę.